Bezpieczny
( secure)
Czujesz się pewny, że bliskie ci osoby będą cię kochać i cię nie porzucą. Lubisz siebie i innych ludzi.
Obraz siebie: jako kompetentnych, wartościowych, wartych uwagi i miłości.
Obraz innych: jako ciepłych, wspierających, godnych zaufania. Obdarzają ich szacunkiem i sympatią.
Emocje: czują się dobrze w bliskim związku, nie obawiają się zależności ani bycia samemu.
Rodzic: ciepły, wrażliwy, opiekuńczy i pomocny.
Ambiwalentny
(preoccupied)
Bardzo chcesz być w bliskim związku, ale obawiasz się, że partner nie odwzajemni twoich uczuć. Jest tak zwykle dlatego, że twój opiekun był niekonsekwentny – czasami zupełnie niedostępny, a czasami nadmiernie zaangażowany. Być może chciał, abyś pozostał potrzebującym go dzieckiem (z wyjątkiem sytuacji, w których było to dla niego niewygodne) nawet wówczas, gdy byłeś gotów się uniezależnić. Innymi słowy, zaspokajał swoje własne potrzeby, a nie twoje, więc nigdy nie był rzeczywiście dostępny. Ze względu na tę niekonsekwencję i brak wrażliwości na ciebie, brak prawdziwej miłości, niepokoiłeś się, jak masz się zachowywać, aby zaskarbić sobie trwałą uwagę opiekuna, od której zależy twoje przetrwanie. W życiu dorosłym możesz wciąż wypróbowywać nowe sposoby wzbudzania i podtrzymywania czyjejś miłości, stale podejrzewając, że druga osoba wkrótce przestanie się tobą interesować. Podsumowując, masz dobre zdanie o innych – wydają ci się wspaniali, lepsi od ciebie – ale nie jesteś pewien własnej wartości.
Obraz siebie: niespójny, niestabilny, uzależniony od akceptacji innych.
Obraz innych: wraz z potrzebą bliskości idealizują innych ludzi, mają wysokie oczekiwania, będące źródłem rozczarowań. Widzą innych jako niedostępnych, eksploatacyjnych.
Emocje: przeżywają zazdrość i lęk przed rozdzieleniem. Wzbudzają i doświadczają złości, smutku i zazdrości. Nadmiernie kontrolują emocje.
Zachowanie: Nadmiernie angażują się w związek
a równocześnie mają trudności z jego utrzymaniem. Są przylepni, zależni i równocześnie dominujący i kontrolujący. Pragną bliskości, szybko się zakochują, oczekują wyłącznej uwagi dla siebie.
Rodzic: prezentujący niespójne, nieprzewidywalne zachowania. Przeżywają ambiwalentne uczucia w stosunku do niego, idealizują a zarazem dewaluują go. Często zostają związani z nim nawet w okresie dorosłości: prezentujący niespójne, nieprzewidywalne zachowania.
Lękowy
lękowo-unikowy
( fearful)
Jesteś przewlekle nieśmiały, lękliwy, przygnębiony i osamotniony (niektóre osoby wykazujące ten styl przywiązania, przejawiają również bierną lub otwartą wrogość). Chciałbyś być wśród ludzi, ale obawiasz się odrzucenia, więc doświadczasz silnych konfliktów wewnętrznych, jesteś bardzo pobudzony, a twoje reakcje na możliwość zbliżenia się do innych są z reguły „zdezorganizowane” (to inna nazwa tego stylu przywiązania). Prawdopodobnie twoi opiekunowie w wielkim stopniu zaniedbywali swoje obowiązki, a być może stwarzali nawet emocjonalne lub fizyczne zagrożenie. Byli przerażający lub sami byli przerażeni (cierpieli na depresję lub stany lękowe). Żyłeś w nieustannym konflikcie; chciałeś być blisko, ale się tego bałeś, co dezorganizowało twoje zachowanie, często powodując dysocjację lub niemal transowe „zamyślenia”, ponieważ cała sprawa więzi była niewyczerpanym źródłem stresu. W przeciwieństwie do osób ignorująco-unikowych, które w dzieciństwie starały się udawać, że wszystko jest z nimi w porządku, a przyczyną problemów są inni, ty czułeś się bezpieczniej, zakładając że to z tobą jest coś nie tak. W dorosłym życiu możesz być w związku, jednak wciąż zachowujesz się w sposób zdezorganizowany, nie jesteś w pełni obecny i autentyczny, nie doświadczasz prawdziwej bliskości. Niestety masz złe zdanie zarówno o sobie, jak i o innych.
Obraz siebie: jako mało wartościowych, niekompetentnych i mało atrakcyjnych.
Obraz innych: jako zagrażających, nie dających wsparcia, odrzucających.
Emocje: przejawiają niepokój i obawy w sytuacji bliskości, w związku. Mają trudności w ujawnianiu emocji, charakteryzują się wysoką reaktywnością emocjonalną. Przejawiają brak zaufania do innych i obawiają się bycia zależnym, odtrącenia i porzucenia.
Zachowanie: unikają kontaktów społecznych. W relacjach
z innymi są pasywni i nieśmiali, unikają konfliktów.
Rodzic: niedostępny, krytyczny, często nadopiekuńczy i kontrolujący.
Unikowy
dismissive avoidant
ignorująco-unikowy
Zdecydowałeś, że lepiej jest unikać bliskich relacji. Aby poradzić sobie ze strachem i pustką, które mogą pojawić się w konsekwencji, wykształciłeś solidny mechanizm obronny pod hasłem: „Jestem zajęty, zwiedzam świat, świetnie sobie radzę – właściwie nie potrzebuję bliskiego związku”. Być może nie doświadczasz zbyt wielu uczuć i masz „analityczny” umysł. Prawdopodobnie jednak ty sam albo otaczające cię osoby wychwytują twoje wyraźne podskórne przejęcie kwestią opieki. Możliwe, że na przykład nie lubisz ludzi, którzy są „roszczeniowi” albo „użalają się nad sobą”, stanowczo oświadczasz, że ty nie potrzebujesz, by ktokolwiek się o ciebie troszczył, choć równocześnie masz skłonność do postrzegania ludzi przez pryzmat tego, jak mogą ci pomóc w osiągnięciu twoich celów. (Ten styl przywiązania częściej występuje u mężczyzn, ulegających nakazowi kodeksu chłopaka, by nikogo nie potrzebować i nie okazywać uczuć). Rodzice zapewne nie odpowiadali na twoje emocjonalne potrzeby bycia dostrzeganym i kochanym, a być może zaniedbywali również twoje potrzeby fizyczne. Ponieważ nie rozmawialiście o ważnych sprawach, a większość uczuć była blokowana, masz niewiele wspomnień z dzieciństwa i jeszcze mniej emocji związanych z ludźmi, wówczas i teraz. Zgodnie z oczekiwaniami badania laboratoryjne pokazały, że dzieci o ignorująco-unikowym stylu przywiązania wykazują oznaki dysocjacji – gdy zostają postawione w stresującej sytuacji, ujawnia się u nich silna reakcja fizjologiczna, lecz one same twierdzą, iż wcale nie są spięte. Do czasu osiągnięcia dorosłości te reakcje fizyczne słabną, tak jakby część mózgu się poddawała i przestawała rejestrować niektóre emocje. Styl ignorująco-unikowy w dużej mierze przypomina narcyzm.
Obraz siebie: postrzegają siebie pozytywnie, jako wartościowych, kompetentnych, samodzielnych i samowystarczalnych.
Obraz innych: inni są mało wiarygodni, wrodzy i niesprawiedliwi.
Emocje: wykluczają negatywne emocje, nie mają dostępu do nich. Minimalizują znaczenie bolesnych doświadczeń i uczuć. Mają słabą kontrolę emocji, skłonność do impulsywności. Przejawiają obronną samowystarczalność.
Przeżywają duży dyskomfort w sytuacji bliskości.
Zachowanie: Unikają bliskości, zależności i zaangażowania. Są zdystansowani, niezależni. Budują powierzchowne kontakty z innymi, oparte na wspólnych sprawach, a nie na zaangażowaniu. Innych ludzi traktują instrumentalnie.
Rodzic: odrzucający, wymagający, wrogi, agresywny (bicie i upokarzanie),